موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
2645-6443
18
2
2010
08
23
بهینهسازی پویای حمل و نقل دانه روغنی سویا در ایران
1
18
FA
ایرج
صالح
irajsaleh@yahoo.com
غلامرضا
پیکانی
rezapeykani@yahoo.com
سعید
مقیسه
10.30490/aead.2010.58800
حمل و نقل و مسائل اقتصادی نقش مهمی در هزینههای تولید کالاهای کشاورزی و قیمت تمام شده آنها ایفا میکنند. ارائه یک الگوی اقتصادی جهت بهینهسازی حمل و نقل محصولات کشاورزی در جهت کاهش هزینههای مربوطه، بر قیمت تمام شده این محصولات تأثیر گذار خواهد بود. این مطالعه با هدف ارائه یک مدل ریاضی حمل و نقل پویا به منظور تعیین برنامه بهینه حمل و نقل دانه روغنی سویا از مناطق تولیدی و مبادی ورودی (به عنوان مراکز عرضه) به کارخانههای روغنکشی (به عنوان مراکز مصرف) انجام شده است. تعداد مراکز تولید و عرضه دانه سویا در کشور،30 منطقه تولیدی و 2 بندر ورودی و تعداد مراکز مصرف آن 16 کارخانه میباشد. مطالعه حاضر بر اساس آمار و اطلاعات سال 1383 به صورت ماهانه و با استفاده از بسته نرم افزاری LINGO صورت گرفته و نتایج آن نشان داده است که اجرای برنامه پیشنهادی باعث 67/87 میلیارد ریال صرفهجویی اقتصادی در هزینه حمل و نقل دانه سویا در کشور در سال مورد نظر میگردد. طبقهبندی Q18 :JEL
بهینهسازی,حمل و نقل,قیمت تمام شده,مدل ریاضی برنامهریزی پویا,دانه روغنی سویا,بخش کشاورزی
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58800.html
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58800_c0100fb9fd37dcb38b0a601508daa688.pdf
موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
2645-6443
18
2
2010
08
23
عوامل پیشبرنده و بازدارنده ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی در استان خراسان شمالی
19
38
FA
خلیل
کلانتری
khkalan@ut.ac.it
عبدی
رهنما
حمید
موحدمحمدی
10.30490/aead.2010.58801
هدف اصلی این مقاله بررسی عوامل پیشبرنده و بازدارنده ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان خراسان شمالی میباشد که به روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری تحقیق شامل 43 نفر از مدیران صنایع تبدیلی و تکمیلی است که در حال فعالیت بوده و یا تا سال 1386 پروانه تأسیس (موافقت اصولی) از سازمان جهاد کشاورزی یا اداره کل صنایع و معادن استان خراسان شمالی دریافت نمودهاند. از آنجا که تعداد این مدیران محدود بوده، نمونهگیری به روش سرشماری انجام شده و اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه گردآوری گردیده است. تجزیه و تحلیل دادهها با نرم افزار SPSS انجام گرفت و با بهرهگیری از روش تحلیل عاملی، چهار عامل به عنوان عوامل پیشبرنده و شش عامل به عنوان عوامل بازدارنده ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان خراسان شمالی، استخراج و نامگذاری شدند. نتایج پژوهش نشان میدهد که سهم عوامل پیش برنده مؤثرتر از عوامل بازدارنده بوده و در نتیجه با ایجاد زمینه لازم میتوان با تقویت عوامل پیش برنده و فایق آمدن بر عوامل بازدارنده، به توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی کشاورزی در استان کمک کرد. طبقهبندی JEL : Q18,L7
صنایع روستایی,صنایع تبدیلی و تکمیلی,پتانسیلهای کشاورزی,عوامل پیش برنده و بازدارنده,استان خراسان شمالی
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58801.html
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58801_695e70e1ce0baa5c6408dde69f2edae5.pdf
موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
2645-6443
18
2
2010
08
23
ارزیابی اثر هزینههای مبادله بر دسترسی کشاورزان به بازار رسمی اعتبارات در ایران
39
54
FA
سید صفدر
حسینی
hosini@ut.ac.ir
محمد
خالدی
m_khaledi2002@yahoo.com
محمد
قربانی
ghorbani@ferdowsi.um.ac.ir
10.30490/aead.2010.58802
این مقاله با هدف ارزیابی اثر هزینههای مبادله بر دسترسی کشاورزان به بازارهای رسمی اعتبارات انجام گرفته است. دادههای مورد استفاده در این مطالعه از طریق نمونهگیری خوشهای به صورت تصادفی دومرحلهای از یک نمونه شامل 459 نفر از روستاییان چهار استان خراسان، مازندران، آذربایجان شرقی و لرستان در سال 1384 جمعآوری گردیده است. پس از بررسی توصیفی نمونه، با استفاده از الگوی اقتصادسنجی لوجیت آثار عوامل مؤثر، به خصوص اثر هزینههای مبادله، بر دسترسی کشاورزان به بازار رسمی اعتبارات براورد و بررسی شده است. یافتههای تحقیق نشان داد که نزدیکی به مراکز اعطای اعتبارات، اطلاع افراد از سیستم بانکی و مراکز اعتباری و همچنین عضویت در صندوقهای قرضالحسنه و تعاونیها، به عنوان شاخصی از هزینههای مبادله، احتمال دسترسی افراد به بازار رسمی اعتبارات را افزایش میدهد. نتایج نهایی مبین آن است که هزینه مبادله، به عنوان یک عامل مهم محدودکننده در دسترسی روستاییان به بازار رسمی اعتبارات، باید مورد توجه قرار گیرد. طبقهبندی JEL : C8 ، C21 ، D1 ، Q14
هزینههای مبادله,دسترسی به بازار رسمی اعتبارات,الگوی لوجیت
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58802.html
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58802_c68315660ea65246628ae4103d610ec5.pdf
موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
2645-6443
18
2
2010
08
23
مقایسه بهرهوری نیروی کار و سرمایه بخش کشاورزی با بخشهای صنعت و خدمات
55
78
FA
جلیل
خداپرست شیرازی
jkshirazi@iaushiraz.ac.ir
علیرضا
رحمن ستایش
10.30490/aead.2010.58803
کشاورزی از دیرباز یکی از مهمترین فعالیتهای تولیدی و اقتصادی در جامعه بشری بوده است. در اقتصاد امروز، با وجود پیشرفتهای زیاد و خیرهکننده دیگر بخشهای اقتصاد، کشاورزی همچنان اثر چشمگیری در اقتصاد جوامع دارد و بنابراین میتوان گفت بخش کشاورزی نقش کلیدی در روند رشد و توسعه ایفا میکند. در ایران با وجود کمی زمینهای قابل بهرهبرداریهای کشاورزی، ولی متأسفانه از همان مقدار زمین مساعد برای کشاورزی یا استفاده نمیگردد و یا استفاده غیربهینه میشود. بهرهوری یکی از راههای برطرف کردن این مشکل و افزایش تولید در بخش کشاورزی است. در این مقاله بهرهوری متوسط و تعمیمیافته (شاخص GAP ) در بخشهای کشاورزی، صنعت و خدمات طی سالهای 1345-1380 مقایسه و بررسی و نشان داده شده است بهرهوری بخش کشاورزی پایین است و از این نظر پس از بخشهای خدمات و صنعت قرار دارد. طبقه بندی JEL : D 2 4 ، J 2 4
بهرهوری بخش کشاورزی,بهرهوری متوسط,بهرهوری تعمیمیافته
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58803.html
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58803_f3acaea7d7a676e6e9ee50bf61917256.pdf
موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
2645-6443
18
2
2010
08
23
ارزیابی کارایی زیربخش زراعت با استفاده از رویکرد تلفیقی برنامهریزی خطی و پرامیتی در ایران و کشورهای منطقه
79
102
FA
مهدی
بشیری
محمدرضا
توکلی بغداد آباد
mr_tavakkoli@yahoo.com
امیرحسین
امیری
10.30490/aead.2010.58804
در این مقاله به بررسی و ارزیابی کارایی کشورهای منتخب در زمینه فعالیتها ی زراعتی با استفاده از روش برنامهریزی خطی پرداخته شده است. بدین منظور و با توجه به اینکه در ارزیابی کارایی عمدتاً از دو روش پارامتری و ناپارامتری استفاده میشود، با بهرهگیری از روش ناپارامتری که بر پایه روشها ی برنامهریزی ریاضی و به طور اخص روش تحلیل پوششی دادهها استوار است، کشور ایران و کشورهای منطقه به لحاظ کارایی فعالیتها ی زراعتی طبقهبندی و رتبهبندی شدند. با توجه به ورودیها و خروجیها ی زیربخش زراعت در 19 کشور منتخب طی سال 2004، در مقاله حاضر به ارزیابی کارایی آنها با دو فرض بازده ثابت نسبت به مقیاس و بازده متغیر نسبت به مقیاس پرداخته شده و سپس با استفاده از روش پرامیتی به الویتبندی کشورهای مرجع پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد که با در نظر گرفتن فرض اول، کشورهای امارات، کویت، عمان، پاکستان، عربستان سعودی، ترکیه و ایران در میان 19 کشور مورد مطالعه از بیشترین کارایی برخوردارند و متوسط کارایی تحت این فرض 546/0 درصد است. با در نظر گرفتن فرض دوم، کشورهای قزاقستان و یمن نیز به جمع کشورهای کارا میپیوندند که متوسط کارایی تحت این فرض 701/0 درصد است. در نهایت با توجه به الگو بودن کشور امارات، بر اساس یافتههای این تحقیق میتوان گفت که کشورهای ناکارا به منظور افزایش کارایی باید کشور امارات را الگوی خود قرار دهند. طبقهبندی JEL : D61 ، C44 ، N5
کارایی,تحلیل پوششی دادهها,پرامیتی,روش ناپارامتری,زیربخش زراعت
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58804.html
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58804_575635d2ea13276fd9a9a779e71d8b08.pdf
موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
2645-6443
18
2
2010
08
23
تأثیر سیاست یارانهای دولت در تولید محصول گندم آبی
103
126
FA
کتایون
شمشادی
sh_katayoon@yahoo.com
صادق
خلیلیان
khalilian_s@yahoo.com
10.30490/aead.2010.58805
این مقاله با هدف بررسی تأثیر سیاست یارانهای دولت در تولید گندم آبی انجام پذیرفته است. بدین منظور با استفاده از روشهای اقتصادسنجی و با بهرهگیری از اطلاعات سری زمانی سالهای 1363-85 نهادههای کود شیمیایی، بذر، سم، نیروی کار و آب، ابتدا تابع تولید گندم آبی با روش ARDL تخمین زده شد و پس از محاسبه کششهای تولیدی این نهادهها، با تخمین همزمان توابع هزینه و تقاضای نهادههای تولیدی به روش ISUR ، حساسیت کشاورزان نسبت به تغییرات قیمت این نهادهها مشخص گردید. نتایج حاکی از کم کشش بودن تقاضای نهادههای کود، بذر و آب نسبت به تغییرات قیمت آنها و کششپذیر بودن تقاضای نهادههای سم و نیروی کار نسبت به تغییرات قیمت آن است. نتایج حاصل از تحلیل سیاست یارانهای دولت نیز نشان داد که اعطای یارانه به نهاده سم به دلیل کششپذیر بودن تقاضای این نهاده نسبت به قیمت، باعث افزایش مصرف بیرویه این نهاده و در نهایت منجر به کاهش تولید گندم آبی به میزان 133/3% شده است. همچنین اعطای یارانه به نهادههای کود و بذر به دلیل بیکشش بودن تقاضای این نهادهها، تأثیر ناچیزی در افزایش تولید گندم آبی داشته است، بهطوریکه میزان تولید گندم آبی بر اثر اعطای یارانه کود 306/0 درصد و یارانه بذر 2/0 درصد افزایش یافته است. طبقهبندی JEL : C4
یارانه,تابع تولید,تابع هزینه,تابع تقاضای نهاده,رگرسیونهای به ظاهر نامرتبط تکراری
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58805.html
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58805_87e9167b4461e914f3d09f824464c711.pdf
موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
2645-6443
18
2
2010
08
23
براورد کششهای مواد مغذی با استفاده از تکنیک همجمعی
127
156
FA
کامبیز
هژبرکیانی
الهام
غلامی
elham_gholami4@yahoo.com
10.30490/aead.2010.58806
در این مقاله رفتار مصرفکنندگان شهری و روستایی به تفکیک دورههای بلندمدت و کوتاهمدت برای دوره زمانی (1360-84) با استفاده از کششهای مواد مغذی مورد بررسی قرار گرفته است. برای محاسبه کششهای مواد مغذی از مدل تقاضای هوانگ – لین(Huang and Lin, 2001) و فناوری مصرف لن- کستر [1] استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد جامعه شهری تقریباً حساسیت بیشتری نسبت به تغییرات قیمتی مواد غذایی در مقایسه با جامعه روستایی از خود نشان میدهد. براساس کششهای درآمدی زیرگروههای مواد غذایی توصیه میشود یارانه « نان، غلات و فراوردههای آن» و « شیر و فراوردههای آن و تخممرغ » در راستای ارتقای کیفی الگوی مصرفی خانوارهای شهری و روستایی با روند فعلی ادامه یابد. کشش قیمتی زیرگروه گوشت در جامعه شهری بالاترین کمیت را دارد و با توجه به آثار ناشی از عدم مصرف آن حمایت دولت ضرورت مییابد. در جامعه روستایی این موضوع برای گروه « نان، غلات و فراوردههای آن» صادق است. نتایج حاصل از کششهای درآمدی مواد مغذی نشان میدهد که افزایش مخارج صرف شده برای هر زیرگروه از مواد خوراکی منجر به افزایش مصرف موادمغذی میشود. طبقهبندی JEL : A12,C32,D12
تقاضای مواد غذایی,کشش مواد مغذی,مناطق شهری و روستایی ایران,سریهای زمانی,تکنیک همجمعی
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58806.html
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58806_25c7dc417775e97caaba0b295aaff0a1.pdf
موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
2645-6443
18
2
2010
08
23
بررسی عوامل مؤثر بر سطح زیرکشت جو درچارچوب انتظارات عقلایی و انتظارات تطبیقی
157
176
FA
سمانه
شاه حسین دستجردی
dastjerdi64@gmail.com
ناصر
شاهنوشی
naser.shahnushi@gmai.com
10.30490/aead.2010.58807
شناخت عوامل مؤثر بر سطح زیرکشت جو میتواند ابزاری مناسب برای دستیابی به خودکفایی در تولید این محصول باشد. از آنجا که براساس مبانی نظری، سیاستهای قیمتی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر سطح زیرکشت است، در مطالعه حاضر، به منظور بررسی چگونگی شکلگیری انتظارات قیمتی کشاورزان دخالت آن در تصمیمگیری برای کشت محصول، تابع سطح زیرکشت جو براساس دو الگوی انتظارات قیمتی تطبیقی و انتظارات عقلایی در دوره زمانی 1361-83 بررسی و مقایسه شده است. براورد تابع سطح زیرکشت جو با فرض اینکه کشاورزان انتظارات خود را در چارچوب انتظارات تطبیقی تعدیل و بازبینی میکنند، نتایج سازگار و مقبولتری را بههمراه داشت. از آنجا که در چارچوب الگوی انتظارات تطبیقی، امکان واکنش کشاورزان به سیاستهای دولت وجود ندارد و در واقع نمیتوانند با رفتار خود، اثرگذاری این سیاستها را خنثی نمایند، لذا بهنظر میرسد دولت میتواند با سیاستگذاریهای مناسب بر روند تولید این محصول تأثیرگذار باشد. طبقهبندی JEL : D21 ، D84
سطح زیرکشت جو,انتظارات قیمتی,انتظارات تطبیقی,انتظارات عقلایی,عوامل غیرقیمتی
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58807.html
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58807_e1d6e8751c2485af0a943ced79ce6052.pdf
موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
2645-6443
18
2
2010
08
23
آثار سیاستهای حمایتی بخش کشاورزی بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی در ایران
175
192
FA
حسین
مهرابی بشرآبادی
hmehrabi2000@gmail.com
حمیده
موسوی محمدی
10.30490/aead.2010.58808
یکی از اقداماتی که برای تأمین غذای افراد جامعه توسط دولتها انجام میپذیرد، سیاستهای حمایتی بخش کشاورزی است. این مطالعه اثر سیاستهای حمایتی بخش کشاورزی شامل سیاستهای قیمتی و نهادهای را بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی بررسی میکند. با استفاده از شاخص کلی امنیت غذایی خانوار [1] ، امنیت غذایی این خانوارها طی دوره 1362-85 براورد و میزان حمایت از بخش کشاورزی با استفاده از شاخص معیار کلی حمایت [2] محاسبه شد. اثر این سیاستها نیز با استفاده از روش خودرگرسیون برداری [3] بر امنیت غذایی خانوارهای روستایی بررسی گردید. نتایج نشان میدهد که در اکثر سالها از کشاورزان حمایتهای قیمتی منفی انجام شده اما با وجود حمایتهای نهادهای مثبت، برایند حمایت از بخش کشاورزی مثبت بوده است. مجموع حمایتهایقیمتیونهادهایاز بخشکشاورزیبر امنیت غذایی خانوارهای روستایی در کوتاهمدت اثر مثبت داشتهاند، اما در بلندمدت خیر. کاهش بودجه برای حمایتهای نهادهای و اختصاص آن برای تأمین اعتبارات خرید تضمینی بموقع و متنوعسازی ابزارهای حمایتی میتواند به بهبود امنیت غذایی روستاییان کمک کند. طبقهبندی Jel : B22, Q18
سیاست حمایتی,کشاورزی,امنیت غذایی خانوارهای روستایی,شاخص کلی امنیت غذایی خانوار,معیار کلی حمایت,ایران
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58808.html
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58808_8d53528931367f43a2af11c2037b15c3.pdf
موسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
2645-6443
18
2
2010
08
23
تعیین بازارهای هدف صادرات پسته و خرمای ایران با استفاده از الگوی تقاضای صادرات و روش غربال گیری
193
220
FA
افشین
امجدی
afshinamjadi@yahoo.com
رویا
محمد زاده
royamohammadzadeh@yahoo.com
الهام
باریکانی
10.30490/aead.2010.58809
این مطالعه با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر تعیین بازارهای هدف صادرات پسته و خرمای ایران شکل گرفته است. به این منظور بازارهای هدف صادرات پسته و خرما (با استفاده از روش غربالگیری)، عوامل مؤثر بر تقاضای صادرات پسته و خرمای ایران و ضرایب کشش تقاضای صادرات این محصولات در دوره 1350-86 مورد تحلیل قرار گرفت. براساس نتایج مطالعه، کشورهای غیرآسیایی با درآمد بالاتر، بازار مناسبتری برای خرمای صادراتی ایران تشخیص داده شدند. همچنین در بلندمدت، بازار مناسب پسته صادراتی، کشورهای آسیایی و غیرآسیایی با درآمد بالاتر هستند. افزایش قیمت خرمای صادراتی باید معقولانه و توأم با ارتقای سطح بهداشتی خرمای صادراتی و بسته بندی مناسب باشد. افزایش قیمت صادرات پسته صادراتی در بلندمدت نیز با توجه به ظهور وگسترش احتمالی صادرکنندگان جدید مخاطره آمیز خواهد بود. در مجموع براساس نتایج مطالعه، بازارهای هدف مناسب برای صادرات خرمای ایران به ترتیب اولویت کشورهای فرانسه، بریتانیای کبیر، آلمان، مراکش، ایالات متحده، ایتالیا، اسپانیا، کانادا، روسیه، گرجستان، سوئیس، هلند، استرالیا و بلژیک و بازار مناسب هدف صادرات پسته در بلندمدت به ترتیب اولویت کشورهای لوکزامبورگ، هنک کنگ، آلمان، اسپانیا، ایتالیا، هلند، فرانسه، روسیه، اردن، هند، سوریه، اسلوواکی، فلسطین اشغالی، بریتانیای کبیر، قبرس، اوکراین، اسلوونی، بلژیک، لیتوانی و ارمنستان پیشنهاد میشوند. طبقهبندی JEL : M31
بازارهای هدف صادرات,کشش تقاضای صادرات,غربال گیری,خرما,پسته,ایران
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58809.html
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58809_2a151b26b3b2ea3038d0f7c8c4d48a93.pdf