2024-03-28T14:06:25Z
http://aead.agri-peri.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=19882
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
1022-4211
1386
15
2
شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه کاشت زیتون در استان کرمان
لادن
شفیعی
زیتون یکی از مهمترین محصولات باغی است که تقریباً از روغن و میوه و کنسرو آن در تمام دنیا استفاده می شود و در حال حاضر کشت این محصول در اکثر نقاط جهان رایج است. با توسعهکشتاین محصول می توان نه تنها نیاز جمعیت کشور به روغن خوراکی را در الگوی تغذیه تأمین کرد بلکه فرایندهای تبدیلی این صنعت میتواند موجب شکوفایی صنایع چوبی، دامی، صابونسازی و … کشور شود و صرفهجوییهای ارزی و ریالی قابل توجهی به همراه داشته باشد. طبق آمار جهانی فائو، جمهوری اسلامی ایران در سال 1379-80 در زمینه تولید زیتون با متوسط نرخ رشد 3/21 درصد تنها 12/0 درصد از تولید جهانی را به عهده داشته است و به نظر میرسد با توجه به امکانات بالقوه و مزیتهای نسبی موجود در برخی از مناطق میتواند علاوه بر تأمین نیاز داخلی، با تولید فراوردههای صنایع جنبی حضوری فعال در بازار جهانی داشته باشد. اگرچه شرایط آب و هوایی مناطق شمالی، زیتون را محصول ایده آل این مناطق معرفی کرده است، اما خاصیت سازگاری با محیط و مقاومت نسبت به شرایط ناسازگار خاک و آب امکان توسعه کشت این گیاه را در بسیاری از استانهای کشور مقدور میسازد. در این مطالعه تلاش بر آن است که عوامل تأثیرگذار بر پذیرش کاشت زیتون از طرف کشاورزان بررسی شود تا با شناخت صحیح این عوامل، توسعه کاشت زیتون در مسیر صحیحی قرار گیرد. در این راستا از آمار مقطعی سال 1379-80 ، که به وسیله 120 پرسشنامه از باغداران منطقه به دست آمده، استفاده شده است. مدل به کار رفته در این طرح، مدل لاجیت می باشد. با توجه بهاینکه متغیر وابسته (پذیرش یا عدم پذیرش) کیفی است، عوامل مؤثر بر این پذیرش در سه دسته فردی (سن،تحصیلات،سابقه وتجربه و … )، اجتماعی (مشارکت اجتماعی، ارتباط با ترویج، ارتباط با مروج، مطالعات در زمینه زیتون، فناوری و … ) و اقتصادی (میزان درآمد، مشاغل جنبی، میزان پس انداز … ) بررسی میشوند. نتایج به دست آمده نشان میدهد که به طور کلی متغیرهای تحصیلات، تعداد فرزندان بالای 14 سال، ارتباط مروج با کشاورز و اعتماد متقابل، کل سطح زیر کشت باغدار، میزان آشنایی باغدار با زیتون و در نهایت، میزان پس انداز و درآمد، در سطوح پایین تر از 10% بر پذیرش کاشت زیتون توسط باغدار تأثیرگذارند و متغیرهای تعداد قطعات زمین، سطح فناوری، اعتبارات و میزان دریافت وام تأثیر معنیداری در پذیرش کاشت زیتون ندارند.
عوامل اقتصادی – اجتماعی
پذیرندگان و نپذیرندگان
زیتون
مدللاجیت
استانکرمان
2007
08
23
1
22
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58889_9cc17edb66dd18465814b632dffaa37c.pdf
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
1022-4211
1386
15
2
الگوی شبیهسازی سیاستهای حمایت قیمتی چغندرقند در خراسان
محمدرضا
کهنسال
سید صفدر
حسینی
قیمتگذاری محصولات کشاورزی ابزاری برای تقویت انگیزه تولید به شمار میآید. در این مقاله با بهرهگیری از اطلاعات مربوط به سالهای 1358-79، آثار برنامههای حمایت قیمتی چغندرقند بر بازده نیروی کار و زمین با استفاده از چهار روش حمایت قیمتی ، کنترل تولید ، کنترل سطح زیرکشت و حمایت قیمتی همراه با کنترل سطح زیرکشت در استان خراسان شبیهسازی گردیده است . همچنین جهت بررسی هدفهای مطالعه از الگوی فلوید بهرهگرفته شده است . نتایج به دست آمده نشان میدهد که برای تقویت انگیزه های تولید چغندرقند ، سیاست حمایت قیمتی بدون کنترل سطح زیرکشت ابزار نیرومندی خواهد بود .
الگوی فلوید
سیاست حمایت قیمتی
چغندرقند
2007
08
23
23
39
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58890_bdf99a4c5843e6ecbc237e9b9e5c5ecd.pdf
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
1022-4211
1386
15
2
مزیت نسبی تولید و صادرات کشمش ایران
مرتضی
اشرفی
علیرضا
کرباسی
سیدمهریار
صدرالاشرافی
هدف اصلی این تحقیق، بررسی مزیت نسبی ایران در تولید و صادرات کشمش است. آمار و اطلاعات جهت محاسبه مزیت نسبی صادرات بهصورت سری زمانی در سالهای 1340-80 و برای محاسبه مزیت نسبی تولید بهوسیله تحقیق پیمایشی از استان خراسان(شهرستانهای کاشمر،خلیل آباد، بردسکن) جمعآوری شده است. بهاین منظور از شاخصهای مزیت نسبی آشکار شده [1] ( RCA ) و مزیت نسبی آشکار شده متقارن [2] ( RSCA ) جهت محاسبه مزیت نسبی صادراتوبرایمحاسبهمزیت نسبی تولید از ماتریس تحلیل سیاستی [3] ( PAM ) استفاده شده است. نتایج مطالعه نشان میدهد میانگین شاخص مزیت نسبی آشکار ش ده در دوره قبل از انقلاب و بعد از آن به ترتیب 31 و 39 است و اختلاف معنیداری بین آنها وجود دارد . همچنین ایران طی دوره موردمطالعه در صادرات کشمش مزیت داشته و جایگاه ای ن محصول در بازار صادراتی ایران در دوره بعد از انقلاب مناسبتر بوده و درجه اطمینان برای ادامه حضور در بازار جهانی نیز در این دوره افزایش داشته است. افزون بر این ، نتایج وجود مزیت نسبی را در تولید کشمش در منطقه موردمطالعه نشان داده است. همچنین دولت در زمینه نهادهها ، به بهرهبرداران یارانه مستقیم و غیرمستقیم پرداخت کر ده ولی در کل ، سیاستهای دولت و شرایط بازار داخلی براساس شاخص حمایت مؤثر ، به ضرر تولیدکننده بوده است. علاوه بر این ، سودآوری خالص اجتماعی برای یک تن کشمش تولیدی بالغ بر 46 هزار تومان بوده است.
شاخص مزیت نسبی آشکار شده
شاخص مزیت نسبی آشکار شده متقارن
ماتریس تحلیل سیاستی
مزیت نسبی
صادرات غیر نفتی
کشمش
ایران
2007
08
23
39
61
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58891_0ef7e91012dcc9836f26ebdad3fa42e2.pdf
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
1022-4211
1386
15
2
قیمتگذاری آب کشاورزی در ایران مطالعه موردی اراضی زیر سد طالقان
هرمز
اسدی
غلامرضا
سلطانی
جواد
ترکمانی
این پژوهش به منظور تعیین ارزش بازده نهایی آبآبیاری، محاسبه هزینه تمامشده آب کشاورزی، براورد متوسط هزینه تولید یک هکتار محصولات گروههای مختلف بهرهبرداری، تعیین کشش قیمتی تقاضای آب کشاورزی و تعیین نرخ آب به روش گاردنر در سال 1375 در دشت قزوین انجام شده است. در این تحقیق زمینهای تحت پوشش سد طالقان، براساس هزینه تمامشده آب و فاصله کانال تا محل آبگیر سد، به پنج ناحیه همگن تقسیم شدند. دادههای مورد نیاز تحقیق از 127 بهرهبردار با استفاده از روش نمونهگیری از 27 آبادی منطقه جمعآوری گردید. در پژوهش حاضر از روشهای برنامهریزی خطی، اقتصادسنجی و اقتصاد مهندسی جهت تعیین تقاضای آب آبیاری و قیمت سایهای آب استفاده گردید. در این راستا از نرمافزارهای QSB و TSP بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان داد کشش قیمتی محاسبه شده در بیشتر نواحی منفی و کوچکتر از یک و مبین کششناپذیر بودن تقاضای آب نسبت به قیمت است. همچنین ارزش بازده نهایی آب کشاورزی بیشتر از آببهای دریافتی در منطقه میباشد. متوسط نرخ یک مترمکعب آب آبیاری در منطقه به روش گاردنر معادل 65 ریال محاسبه شد. ارزش بازده نهایی یک مترمکعب آب آبیاری (قیمت سایهای آب) در نواحی 5 گانه مورد مطالعه برای گروه بهرهبرداری دارای زمین کمتر از 10 هکتار بهترتیب 65، 148، 190، 230 و 102 ریال و برای گروه بهرهبرداری دارای زمین بیشتر از 10 هکتار بهترتیب 208، 113، 77، 69 و 120 ریال براورد گردید.
آب آبیاری
قیمتگذاری
قیمت سایهای
کشش قیمتی
سد طالقان
2007
08
23
61
91
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58892_6e62ce31d5e616ffb5a6e471a42cfbe4.pdf
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
1022-4211
1386
15
2
عوامل مؤثر بر تقاضای اعتبارات کشاورزی در سیستان
محمود
احمدپور برازجانی
سیدمحمدرضا
حسینی پور
یکی از مهمترین عوامل محدودکننده گسترش فعالیتهای کشاورزی و بهکارگیری فناوریهای جدید در این بخش، کمبود سرمایه است. این نارسایی در مناطق محروم نظیر استان سیستان و بلوچستان بیشتر به چشم میخورد و به همین دلیل مساعدت مالی به کشاورزان این استان ضروری است. با توجه بهاین مسئله، در تحقیق حاضر عوامل مؤثر بر تقاضای اعتبارات کشاورزی در سیستان با استفاده از روشهای اقتصادسنجی بررسی شده است. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق از طریق مصاحبه با 120 کشاورز سیستانی در سال 1380 جمعآوری گردیده است. نتایج تحقیق نشان داد که زمین و نیروی کار در این مناطق فراوان است ولی سرمایه عامل محدودکننده فعالیتهای کشاورزی است. همچنین میزان تقاضا برای اعتبارات رابطه مثبت با قیمت محصول دارد و به ازای یک درصد افزایش قیمت محصول، تقاضا برای اعتبارات859/1 درصد افزایش مییابد؛ ولی افزایش نرخ بهره تأثیر بسیار اندکی بر روی تقاضای اعتبارات دارد بهطوریکه کشش تقاضا نسبت به نرخ بهره فقط در حدود 18/0 درصد است.
سیستان
سرمایه
اعتبارات
تقاضا
2007
08
23
91
110
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58893_fdf8caca60e3b2ca7fb296909394e553.pdf
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
1022-4211
1386
15
2
بررسی عوامل مؤثر در توسعه بیمه محصولات راهبردی کشاورزی در شهرستان خدابنده
حمید
راستگو
احمد
رضوانفر
با توجه به شرایط طبیعی و اقتصادی ایران، تولید کشاورزی یکی از پرمخاطرهترین فعالیتهای اقتصادی است و از آنجا که بخش مهمی از تولیدکنندگان کشاورزی کشور، یعنی کشاورزان متوسط و میانهحال، توان مالی محدودی دارند و همه داراییشان را در هر دوره بهرهبرداری در فرایند تولید به کار میگیرند، گاه حتی کمترین خسارت ممکن است آنها را از هستی ساقط و زندگی فلاکتباری را بر آنها تحمیل کند. از این رو بیمه محصولات کشاورزی را میتوان یکی از اهرمهای توسعه کشاورزی دانست؛ زیرا با استفاده از این ساز و کار هم میتوان امنیت بیشتری برای تولیدکنندگان محصولات کشاورزی فراهم ساخت و مخاطرات تولید را کاهش داد و هم شرایط مطلوبتری برای جلب و جذب سرمایههای خصوصی در بخش کشاورزی فراهم آورد. لذا در این تحقیق بررسی و شناخت عوامل مؤثر در توسعه بیمه محصولات راهبردی کشاورزی در بین کشاورزان شهرستان خدابنده در استان زنجان برای کارامد ساختن و بهبود نظام ارائه خدمات بیمه محصولات کشاورزی به عنوان هدف کلان مد نظر قرار گرفت. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات بهدست آمده از تکمیل پرسشنامه توسط 125 کشاورز - که از طریق نمونهگیری طبقهای با انتساب متناسب از بین 1294 بیمهگزار شهرستان خدابنده انتخاب شدند - از دو روش آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. پایایی پرسشنامه نیز پس از انجام آزمون مقدماتی بر روی 30 بیمهگزار خارج از نمونه مورد مطالعه، از طریق ضریب آلفای کرونباخ تعیین گردید. مقدار این ضریب برابر 81% بهدست آمد که مبین رضایتبخش بودن پایایی کل پرسشنامه میباشد. در بخش آمار توصیفی از پارامترهایی همچون فراوانی، درصد، میانگین، انحرافمعیار، واریانس و در بخش آمار استنباطی از ضریب همبستگی اسپیرمن، پیرسون و تحلیل رگرسیونی برای تحلیل دادهها استفاده شد. نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داد که سه متغیر سطح زیرکشت گندم دیم، تعداد دفعات اخذ وام و مقدار زمین به عنوان متغیرهای پیشبینیکننده متغیر وابسته وارد معادله رگرسیون شدند. این سه متغیر مجموعاً 76 درصد تغییرات توسعه بیمه محصولات راهبردی را پیشبینی میکنند.
بیمة محصولات کشاورزی
توسعه
گرایش
ریسک
2007
08
23
111
134
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58894_4ae76535b0ffeed43937e15fa89f3350.pdf
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
1022-4211
1386
15
2
مشکلات ارتباط تحقیق و ترویج و ساز و کارهای ارتباطی ممکن
عباس
نوروزی
ایرج
ملک محمدی
ارتباط تحقیق و ترویج کشاورزی همواره از جمله مهمترین مباحث مطرح در ادبیات ترویج و توسعه کشاورزی بوده است. به نظر میرسد انعکاس به مراتب بیشتر این موضوع در متون ترویج نسبت به تحقیقات حکایت از آن دارد که متخصصان ترویج ضرورت ارتباط تحقیق و ترویج کشاورزی را به صورتی جدیتر احساس کردهاند. در همین حال مطالعات مختلف نشان میدهد که پارهای از مشکلات مانع ارتباط ایدهآل تحقیق و ترویج هستند. از جمله شاخصترین این مشکلات میتوان به مواردی از قبیل اهمال در ایجاد توازن مؤثر میان تحقیقات کشاورزی از یک سو و ترویج و آموزش کشاورزی از سوی دیگر، کوتاهی در شناخت نیاز به ابتکار عمل ترویج در حفظ حلقههای ارتباطی با تحقیقات، تعداد ناکافی متخصصان موضوعی در تشکیلات ترویج به جهت کمی و کیفی و شکاف فرهنگی بین محققان و مروجان کشاورزی اشاره کرد. از میان مهمترین ساز و کارهای ارتباطی نیز میتوان از یکپارچگی سازمانی تحقیق و ترویج، ایجاد واحدهای رابط، مشارکت محققان ارشد در آموزش حینخدمت کارکنان ترویج، ایجاد یک واحد تشکیلاتی مشترک، انجام آزمایشهای سطح مزرعه به صورت مشترک، مکان مشترک برای دو نهاد و جابهجایی ادواری کارکنان تحقیق و ترویج نام برد.
تحقیق
ترویج
ارتباط
2007
08
23
135
150
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58895_3737a928a9ff94440c8edbe3a66663f9.pdf
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
1022-4211
1386
15
2
تدوین مدل مفهومی حاصل از تلفیق دانش بومی و رسمی با استفاده از نظریه بنیانی [1] به منظور دستیابی به رهیافت ترویجی مناسب
عبدالحمید
پاپ زن
سیدمحمود
حسینی
مصطفی
ازکیا
محمدحسین
عمادی
یکی از مباحث مورد توجه طی دهههای اخیر، دانش بومی میباشد که دیرزمانی به فراموشی سپرده شده و بدین لحاظ جامعه بشری برای مدتی طولانی از این گنجینه با ارزش محروم مانده است. اصولاً این تصور حاکمیت داشت که تنها دانش رسمی میتواند جوامع و کشورها را به توسعه برساند؛ اما دیدگاههای جدید مبین این اعتقاد است که بهویژه در مقوله ترویج کشاورزی، مدل مؤثر باید حاصل تلفیق دانش بومی و رسمی باشد، زیرا مردم روستایی از نظامهای دانش بومیای برخوردارند که در کنار فناوریهای نوین میتواند نتایج مطلوبی به بار آورد. مقاله حاضر - که حاصل بخشی از یک تحقیق گسترده به شمار میآید - بر آن است تا با توجه به روند و نتایج تحقیق مذکور، با تلفیق این دو دانش، به رهیافت مناسب در منطقه موردمطالعه دست یابد . ولی آنچه در این راستا اهمیت در خور توجه دارد، روششناسی و روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش است. «نظریه بنیانی» شیوه برگزیده شده برای تحقیق حاضر و خود از جمله روشهای تحقیق کیفی است که به دلیل داشتن ویژگیهایی، موقعیت خاصی دارد؛ لذا یکی از هدفهای مهم تحقیق حاضر، معرفی این نظریه به پژوهشهای اجتماعی و ترویجی است. حاصل استفاده از این روش تحقیق کیفی، مدلی است مفهومی که با بهرهگیری از دو دانش مذکور، رهیافت ترویجی مناسب را به منطقه مورد مطالعه معرفی میکند. مدل مفهومی نشاندهنده این موضوع است که تلفیق دو دانش بومی و رسمی در ارکان هشتگانه رهیافت ترویجی ضروری است، ضمن آنکه علاوه بر این ارکان ، مدل مذکور تحت تأثیر عوامل پیرامونی از جمله: کل نگری، توانمندسازی، پایداری، درونزا بودن، علمی بودن، تنوع گرایی، مشارکتی بودن، از پایین به بالا بودن، پویایی و انعطاف پذیری و سرانجام تفکر سیستمی قرار دارد. بدیهی است مدلهای مفهومی تعمیمپذیری آماری ندارد و اصولاً محقق در چنین تحقیقاتی به دنبال تعمیم دادن نتایج به شکل آماری نیست. در واقع این مدلها تعمیمپذیری مفهومی دارد که خود میتواند مبنای در خور اعتمادی برای اجرای تحقیقات کمی باشد که در نتیجه از تعمیم پذیری آماری نیز برخوردار خواهد شد .
دانشبومی
نظریه بنیانی
مدل مفهومی
رهیافت ترویجی
سامانهای
مشارکتی
پایداری
2007
08
23
151
176
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58896_9dbd31a3b72d53551ed47dcaa2d3a5cc.pdf
اقتصاد کشاورزی و توسعه
1022-4211
1022-4211
1386
15
2
مقایسه مزیت نسبی صادرات سیب ایران با کشورهای عمده صادرکننده این محصول
لورنس
انویه تکیه
این مقاله به بررسی وجود یا نبود مزیت نسبی صادرات سیب درختی ایران و روند تغییرات آن طی دوره زمانی 1362-78 و همچنین به بررسی جایگاه و درجه رقابتی (مزیت نسبی) این محصول در بین کشورهای عمده صادرکننده جهان طی دوره 1995-99 می پردازد. به این منظور از شاخصهای مزیت نسبی آشکار ، مزیت نسبی آشکار متقارن و کای دو استفاده شده است . نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن است که در طول دوره موردبررسی ، ساختار صادراتی سیب ایران با نبود ثبات همراه بوده و موقعیت رقابتی ایران (مزیت نسبی) در مورد این محصول تضعیف شده است . وجود نوسانهای زیاد در روند شاخصهای مذکور در طول دوره موردبررسی حاکی از نبود برنامه ثابت و مشخص برای صادرات سیب ایران بوده است که در این باره اقدامات اساسی باید صورت گیرد . بررسی دقیق جایگاه رقابتی سیب ایران در بین محصولات کشاورزی در مقایسه با کشورهای عمده صادرکننده سیب نشاندهنده بهبود این وضعیت است ، به طوری که ایران بعد از کشورهای شیلی ، افریقای جنوبی و نیوزلند به لحاظ مزیت نسبی صادرات در مقام چهارم قرار گرفته است .
مزیت نسبی
صادرات
درجه رقابتی
سیب
2007
08
23
177
203
http://aead.agri-peri.ac.ir/article_58897_a7391949310b5b654510daab0e96da64.pdf