براورد واردات‌ غیررسمی (قاچاق)‌ چای به ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

   قاچاق ‌پدیده‌ای چند وجهی است که عوامل متعددی در آن دخیلند. این عوامل طیف وسیعی را در برمی‌گیرد که عمدتاً به ساختارهای اقتصاد ملی‌و شرایط ‌اجتماعی‌‌و سیاسی‌و جغرافیایی مربوط ‌‌می‌شود؛ هر چند ‌پاره‌ای از عوامل ‌خارجی را نیز نباید نادیده‌‌گرفت.   به رغم سهم اندک چای در بودجه خانوار، این محصول از جمله مواد غذایی کشور است که مصرف آن طی چند دهه گذشته روند فزاینده‌ای داشته و بخش در خور توجهی از آن از طریق واردات تأمین شده است؛ آن هم نه واردات رسمی بلکه واردات غیر رسمی و به عبارتی قاچاق. به عنوان مثال 44 درصد از مصرف داخلی در سال 1376از طریق قاچاق تأمین شد که این مقدار با 7/22 درصد افزایش به 7/66 درصد در سال 1381 رسید. از سوی دیگر سیاست افزایش معادل تعرفه‌ای واردات چای از 24/3 درصد در سال 1368 به 46/84 درصد در سال 1380 با هدف حمایت از چای داخلی نه تنها مشکلی را حل نکرد بلکه واردات چای قاچاق را در سال 1381 به مرز 89 هزار تن رساند. افزایش سهم چای وارداتی در مصرف داخلی در سالهای اخیر ضمن وارد آوردن خسارتهای قابل ‌ملاحظه‌ به چایکاران، مشکلات متعدد دیگری را در ابعاد فرهنگی، انتظامی و تجاری کشور ایجاد کرده است که رفع آنها مستلزم صرف بودجه و زمان و اتخاذ سیاستهای مناسب‌ است.   برای مقابله با ورود چای به صورت قاچاق سازوکارهای متعددی وجود دارد که اعمال تعرفه‌های منطقی از مهمترین آنها محسوب می‌شود. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که تعرفه گمرکی بالاتر از 25 درصد سبب تشویق واردات غیر رسمی چای به کشور می‌شود. از این رو برای جلوگیری از بروز این پدیده، تعدیل نرخ تعرفه گمرکی ضروری است. در عین حال، از آن‌جا که تعدیل چنین نرخی به ‌کاهش قیمت واردات چای منتهی می‌شود، لذا توجه کافی به قیمت تولید داخلی‌و تفاوت کیفی آن نیز الزامی است. این مقاله با استفاده از آمارهای داخلی ‌و بین‌المللی ( ITC ) به بررسی و براورد میزان واردات غیررسمی (قاچاق) چای به کشور طی سالهای 1376-81، به‌ خصوص در سالهای برنامه سوم توسعه، می‌پردازد. یافته‌های این بررسی‌و پیشنهادهای ارائه شده در پایان مقاله می‌تواند در سیاستگذاریها و ساماندهی مسئله چای کشور مفید واقع شود.           

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An estimation of tea smuggling in Iran

چکیده [English]

    Smuggling is a multi-dimensional phenomenon and is affected by a wide range of factors, mainly tied to the national economical system and social, political and geographical condition of the country as well as some international factors.  Despite its small share in household spending, tea consumption has continuously increased over the last several decades, with most of the demand being responded through unofficial import i.e. smuggling. Between 1997 and 2002 the share of smuggled tea in the national consumption has increased significantly from 44% to 66.7%. The drastic increase in import tariff for tea in 1989 from 3.24% to 84.46% did not serve to its goal which was supporting locally grown tea. Interestingly enough, smuggled tea in 2002 passed 89 thousand tons. This increase in the share of smuggled tea in national consumption has caused a series of problems for tea growers and causing some cultural, security and commercial negative effects. On the policy level, initiating reasonable tariffs seem to be the most effective. This study shows that any tariff above 25% will in fact fosters the smuggling for tea. On the other hand this change in the tariff will lower the importing cost of tea. As a result, local tea price and its quality should be carefully monitored and controlled simultaneously. This paper uses local and international (ITC) statistics to estimate the volume of tea export to the country in the period of 1997-2002 which lies in the third national development plan. In the end, some recommended policies and findings are presented which could be used to solve the existing problem in the tea sector.