بررسی سیاستهای حمایتی برنج در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

چکیده

  برنج محصولی راهبردی و در دو دهه اخیر یکی از مهمترین محصولات وارداتی کشاورزی کشور بوده است. اخلالهای موجود در سیاستگذاری از تبدیل شدن ظرفیتهای بالقوه تولید این محصول به بالفعل جلوگیری کرده است. هدف از مقاله حاضر بررسی حمایتهای انجام شده از این محصول است. لذا با بررسی تعرفه و محاسبه حمایت قیمتی بازار و حمایت نهاده‌ای، وضعیت حمایت ازگروه‌های عمده برنج (برنج دانه بلند مرغوب، برنج دانه بلند پرمحصول، برنج دانه متوسط مرغوب و برنج دانه کوتاه) بررسی می‌شود. این تحقیق بر اساس آمارواطلاعات‌طرح‌هزینه‌تولیدوزارت‌جهادکشاورزی طی دوره 1373-80 به اجرادرآمده است.   بررسی تعرفه، به عنوان سیاست محدودکننده واردات، در خصوص برنج نشان می‌دهد که این سیاست کمتر مورد استفاده قرار گرفته است. حمایت قیمتی بازار از گروه‌های عمده برنج در دو استان گیلان و مازندران نشان می‌دهد که در استان گیلان بالاترین حمایت قیمتی بازار متعلق به برنج دانه بلند مرغوب است. میزان تولید و سطح زیرکشت این گونه از برنج نیز در حال افزایش می‌باشد. در استان مازندران دو گونه دانه بلند (مرغوب و پرمحصول) بیشترین حمایتهای قیمتی و برنج دانه بلند مرغوب بیشترین سهم تولید این استان را به خود اختصاص ‌داده‌اند. از سوی دیگر، برنج دانه بلند پرمحصول به دلیل بیشتر مصرف کردن نهاده‌ها در هر هکتار از حمایت نهاده‌ای بیشتری برخوردار شده است. اما به دلیل آنکه سطح زیرکشت برنج دانه بلند مرغوب در هر دو استان بیشتر از گروه‌های دیگر بوده، درکل‌حمایت نهاده‌ای(و در نتیجه یارانه نهاده‌ای) بیشتر به این‌نوع‌برنج‌اختصاص‌یافته‌است.        

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rice protection policies in Iran

چکیده [English]

    Rice is a strategic agricultural product in Iran. It has been a major imported agricultural commodity for the past two decades in this country. The main purpose of this study has been to analyze the protection of the major rice varieties in Iran. The official data from agricultural ministry (during1994-2000) were applied to measure the market price support, and payments based on use of inputs (input support) for the Iranian major rice varieties, especially in Gilan and Mazandaran provinces.   Results show that the qualified long-grain rice variety has benefited from the highest market price support in the Gilan and Mazandaran provinces. But input based payments may have different effects on production and trade in comparison with the output bases payments, depending on the kind of input. Also, the results show that, although the qualified long-grain rice has the most portion of the production volume in the Mazandaran province, but the high-yield long-grain rice gains the highest portion of input supports, because of more use of inputs per hectare. Finally, the qualified long-grain rice gains more input support, because of having more cultivation area in the both provinces.