سنجش درجه رقابت در بازارجهانی کالاهای منتخب سنتی و کشاورزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

  همان گونه که در بازارهای محلی یا منطقه ‎ ای یا ملی انواع رفتارهای انحصاری و یا غیررقابتی مشاهده می‏ ‎ شود در بازارهای بین ‎ المللی نیز انتظار مشاهده چنین رفتارهایی را باید داشت؛ برای مثال بسیاری از کشورها (یا شرکتها) با به کارگیری رفتارهای راهبردی و هماهنگ درصدد انحراف بازار از رقابت به انحصار ند . تمرکز بازار و شاخصهای اندازه ‎ گیری تمرکز این امکان را فراهم می‏ ‎ سازند که اطلاعات مربوط به تعداد کشورها و نحوه توزیع بازار بین آنها در عددی معین خلاصه شود تا براساس آن بتوان درجه رقابت و انحصار را ارزیابی کرد. در این تحقیق برای سنجش درجه رقابت در بازارهای بین المللی کالاهای عمده صادراتی کشاورزی ایران (پسته، خرما، انگور ، سیب ، زعفران، خاویار و کشمش) به سنجش تمرکز جهانی بازارهای مذکور برای فاصله زمانی 1997- 2000 میلادی پرداخته شده است. شاخص تمرکز محاسبه شده نشاندهنده انحصار چندجانبه سخت در این بازارهاست. یافته‏های این تحقیق نشان می‏ ‎ دهد که شاخص نسبت تمرکز n کشور (CRn) و شاخص هرفیندال (HHI) برای بازار جهانی برخی از محصولات مانند فرش، خرما، زعفران، خاویار و کشمش افزایش یافته است که این مبین افزون شدن شدت انحصار و افزایش نابرابری صادراتی در بازار جهانی اقلام فوق است. از طرف دیگر CRn و HHI در بازار جهانی برخی از محصولات مانند سیب درختی و انگور تغییر چشمگیری نیافته است.      

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of the degree of competition in world markets of selected agriculture products ( 1997-2000)

چکیده [English]

     Similar to national markets, anti-competitive behavior may cause monopoly power in international markets. Firms and countries may use strategic and coordinated measures to distort the market form competition market to monopoly. Concentration is an index that can be used as a proxy for the degree of monopoly or competition. This index contains the information about the numbers of firms and the way market shares are distributed among the firms in any market. The main aim of this paper is to assess the degree of competition in those international markets in which Iranian export items have a prominent place. To evaluate the degree of competition, concentration indices have been used. The estimated concentration indices, HHI and CRn, have shown that the structure of the above mentioned markets are tight oligopoly . During 1977-2000 the extent of HHI and CRn increased in world markets for items such as date, carpet , caviar, raisins, and saffron, which attested to the increasing monopoly power in these markets. On the other hand there was no significant evidence for changing of concentration in world markets for apple and grape.