ارزیابی آثار رفاهی کاهش یارانه کودشیمیایی در بازارگندم و برنج

نجفی, بهاالدین; فرج زاده, زکریا

doi:10.30490/aead.2011.58783

ارزیابی آثار رفاهی کاهش یارانه کودشیمیایی در بازارگندم و برنج

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

10.30490/aead.2011.58783

چکیده

پیامدهاینامطلوب توزیع یارانههای نهادهها موجب شده است تا حذف یارانهها به‌منظور تسریع رشد اقتصادی کشورهای در حال‌توسعه مورد تأکید قرار گیرد. در بخش کشاورزی ایران نهاده کود شیمیایی از جمله مهمترین نهادههای دریافت‌کننده یارانه است که حذف یارانه آن با توجه به استفاده گسترده از آن میتواند پیامدهای رفاهی جدی به همراه داشته باشد. از همین رو مطالعه حاضر با هدف تحلیل برخی از آثار رفاهی کاهش و حذف یارانه کود شیمیایی در تولید محصولات راهبردی گندم و برنج برای دوره 1353-1385 صورت گرفت. گروه‌های دخیل در تحلیل رفاهی نیز شامل عرضهکنندگان عوامل تولید، تقاضاکنندگان عوامل تولید یا تولیدکنندگان محصولات منتخب و همچنین دولت است. در تحقیق حاضر یک الگوی شبیه‌سازی متشکل از بازار محصولات منتخب و نهادههای تولیدی ایجاد و اثر کاهش یارانه در قالب این سیستم تعقیب شد. این سیستم متشکل از عرضه و تقاضای عوامل تولید و تولید محصولات منتخب است. یافتههای مطالعه نشان داد دو نهاده سرمایه و نیرویکار در تولید گندم و برنج به‌صورت جانشین مورد استفاده قرار میگیرند. اثر قیمت سرمایه بر تقاضای آن و همچنین اثر قیمت محصولات منتخب بر تقاضای نیرویکار و سرمایه معنیدار نگردید. همچنین یافتههای تابع تولید نشان داد که نیروی کار بر تولید گندم و برنج اثر معنیداری ندارد اما اثر سرمایه در تولید این محصولات معنیدار است. همچنین نتایج نشان داد که با کاهش یارانه کود شیمیایی، تولیدکنندگان با زیان رفاهی مواجه میشوند در حالی که عرضهکنندگان عوامل تولید افزایش رفاه را تجربه می‌کنند. البته با کاهش و حذف یارانه کود شیمیایی مجموع گروههای مورد بررسی با افزایش رفاه اجتماعی مواجه خواهند شد که این افزایش رفاه تحت سناریوی حذف کامل یارانه برای گندم و برنج به ترتیب 6/3927 و 4/404 میلیارد ریال خواهد بود. طبقه‌بندی JEL : D40

کلیدواژه‌ها