جایگاه رهیافتهای ترویجی در توسعه کشاورزی پایدار ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

چکیده

         دکتر علیقلی حیدری * ، دکتر اسماعیل شهبازی * ، دکتر سید محمود حسینی *   ترویج کشاورزی به طور کلی شامل نظام آموزشی غیررسمی است که ارباب رجوع آن را عمدتاً مردم روستایی با اشتغال اولیه کشاورزی تشکیل می دهند. رهیافتهای ترویجی شکل و فرم کار و جوهر یک نظام ترویج است و نظام به کمک آنها انواعی از پیامها را تهیه می کند و به مردم می رساند.   در این تحقیق مهمترین رهیافتهای ترویج، که در مناطق مختلف جهان و در ایران کم و بیش به کار گرفته شده است، با بیان مهمترین ویژگیها، مسائل ومشکلات و مزایا به اختصار بررسی شده و سپس از دیدگاه متخصصان ترویج کشور میزان کاربرد هر رهیافت در وزارتخانه های کشاورزی سابق، جهاد سازندگی سابق و جهاد کشاورزی کنونی به منظور تحقق توسعه پایدار کشاورزی مورد مطالعه و سنجش قرار گرفته است.   رهیافتهای مورد استفاده در وزارت کشاورزی به ترتیب عبارتند از رهیافت متعارف ترویج، تخصصی کالا، دگرگونی فنی و پروژه‌ای و در وزارت جهاد سازندگی شامل رهیافت مشارکتی، متعارف ترویج و توسعه جامع روستایی بوده است .همچنین در خصوص رهیافتهای ترویجی مناسب برای استفاده در وزارت جهاد کشاورزی به ترتیب رهیافتهای مشارکتی، تحقیق و ترویج در نظامهای زراعی و توسعه جامع روستایی پیشنهاد شده است. از ویژگیهای مهم پژوهش حاضر می توان به جامعیت آن از لحاظ ابعاد موضوعی و نگرش گذشته‌نگر و جهتگیری مطلوب برای آینده به منظور تحقق توسعه پایدار کشاورزی و روستایی اشاره کرد.         

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Position of extension approaches in sustainable development of agriculture in Iran

چکیده [English]

      In extension work, indeed, approaches form the essence of an extension system, in which target populations are offered a variety of messages provided by extension system/systems.   In this research, the most important characteristics, constraints and advantages of the well- known extension approaches all over the world are delineated ,however, in brief .It then examines, on an analytical basis, the viewpoints of national extension specialists in terms of level of employing each individual approach in both concerned ex-ministries , i.e. ministry of Jihad-e Sazandegi (moj) and ministry of agriculture (moa);as well as the capability of the approaches to be used in ministry of Jihad-e agriculture (moja).  In terms of the type of extension approach employed by moa, findings well reveal general agricultural extension approach as the dominant one. According to respondents, commodity specialized approach, technical change approach and project approach come respectively after the above - mentioned foremost approach.  Respondents regard, however, participatory approach and general extension approach as the most widely – used approaches in moj.   Findings also reveal that approaches like participatory extension, farming systems research and extension (FSRE), and integrated rural development are more capable of being used as appropriate extension approaches for moja.